حسابرس در انجام حسابرسی براساس استانداردهای حسابرسی، الزام دارد تردید حرفه ای را به کار گیرد- یعنی بپذیرد که موقعیتهایی ممکن است وجود داشته باشد که به احتمال، سبب تحریف صورتهای مالی شود. تردید حرفه ای در تمام جنبه های حسابرسی ضروری است- از برنامهریزی و ارزیابی ریسک گرفته تا ارزیابی نقادانه شواهد حسابرسی در شکلدهی نتیجهگیریهای حسابرس.
به نظر می رسد منافع همگانی حکم می کند کاوشهای بیشتری صورت گیرد که مشخص شود چه کارهایی میتوان انجام داد تا بر نقش مهم تردید حرفه ای در حسابرسی صورتهای مالی، تأکید بیشتری شود.
تردید حرفه ای در استانداردهای بین المللی حسابرسی (ISAs) این گونه تعریف شده است: “نگرشی است دربرگیرنده ذهنی پرسشگر، هشیار نسبت به شرایطی که ممکن است نشان دهنده امکان تحریف ناشی از اشتباه یا تقلب در صورتهای مالی باشد، و ارزیابی نقادانه شواهد حسابرسی.”
استانداردها، به طور مشخص اهمیت اساسی تردید حرفه ای را به رسمیت می شناسد. تردید حرفه ای دربرگیرنده هشیاری نسبت به شواهد حسابرسی است؛ برای مثال، شواهد حسابرسی که با دیگر شواهد حسابرسی به دست آمده متناقض است، یا اطلاعاتی که اتکاپذیری مدارک یا پاسخها به پرس وجوهایی را زیر پرسش می برد که قرار است به عنوان شواهد حسابرسی به کار رود. حسابرس زمانی می تواند سوابق و مدارک را به عنوان اصل بپذیرد که دلیلی نباشد که عکس آن را اعتقاد داشته باشد. با وجود این، حسابرس ملزم است اتکاپذیری اطلاعاتی را که قرار است به عنوان شواهد حسابرسی به کار رود، زیر نظر بگیرد.
استفاده بهتر حسابرسان از مفهوم و ملاحظات تردید حرفه ای سهم مهمی در بهبود کیفیت حسابرسی دارد و مؤسسه های حسابرسی باید کوشش در این زمینه را اولویت بدهند. تردید حرفه ای، به عنوان نگرش و وضعیتی ذهنی، باید بر عملکرد حسابرسان حاکم باشد و نگرش دیگر حسابداران را الهام ببخشد. اگر حسابداران، تردید حرفه ای را به صورتی درست به کار نبرند، اثربخشی عملکرد آنان با مانع روبه رو می شود.
موضوع بحث میزگرد این شماره مجله حسابرس به «تردید حرفه ای در رسیدگی به تقلب و رعایت نکردن قوانین» اختصاص یافته است و از جمله پرسشهای زیر برای درک درست و نحوه به کارگیری تردید حرفه ای، با حضور صاحبنظران مطلع مورد بحث و گفتگو قرار گرفت:
1- عوامل مرتبط با تردید حرفه ای کدامند و دلایل کم توجهی حسابرسان به موضوع تردید حرفه ای چیست؟ و برای ارتقای آگاهی درباره اهمیت تردید حرفه ای چه می توانند انجام دهند؟
2- تردید حرفه ای در چه جنبه هایی از حسابرسی ممکن است از اهمیت خاصی برخوردار باشد؟
3- حسابرسان چگونه ممکن است نشان دهند که از تردید حرفه ای، درست استفاده کرده اند و چگونه ممکن است به کارگیری تردید حرفه ای را مستندسازی کرد؟
4- عبارت «نه فرض بر تقلب، و نه فرض بر صداقت مدیران» چگونه در حسابرسی مورد توجه قرار می گیرد؟
برای مشاهده متن کامل این میزگرد روی پیوند زیر کلیک نمایید.