شماره 78، مرداد و شهریور 94، دکتر یدالله مکرمی

بعضی از ذینفعان گزارشگری، به ویژه سرمایه گذاران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، خواهان خدمات اطمینان بخشی یا خدمات مرتبط در مورد اطلاعاتی هستند که در دامنه کنونی حسابرسی صورتهای مالی قرار نمیگیرد، ازجمله شاخصهای اصلی عملکرد، فرایندهای کنترل داخلی و گزارشگری مالی، ترتیبات راهبری بنگاه، مدل کسب وکار و پایداری آن، مدیریت ریسک در سطح بنگاه، اطلاعات مالی خارج از حوزه استانداردهای حسابداری، و اعلامیه های سود.
از میان تمام اطلاعاتی که شرکتها منتشر میکنند، خدمات حسابرسی در حال حاضر تنها بر یک جزو و در یک نقطه زمانی، و در واقع مهمترین جزو یعنی صورتهای مالی، تمرکز دارد در شرایط کنونی، هدف حسابرس، افزایش میزان اطمینان استفاده کنندگان به صورتهای مالی است این هدف با اظهارنظر حسابرس نسبت به اینکه آیا صورتهای مالی از تمام جنبه های بااهمیت، طبق چارچوب گزارشگری مالی مربوط تهیه شده است یا خیر، تأمین میشود.
هدف حسابرسی، بدون توجه به اندازه و نوع شرکت، تأمین اطمینان بخشی در سطح یکسان است به همین دلیل، مضمون اصلی گزارش و اظهارنظر استاندارد حسابرس درباره صورتهای مالی باید برای همه واحدهای اقتصادی یکسان باشد یگانه بودن ویژگی مالکیت و نظام راهبری بعضی بنگاهها، و فزونی منافع بر مخارج مرتبط با آنها، ممکن است دلیل موجهی برای تغییر گزارشگری حسابرس برای بعضی از انواع شرکتها باشد؛ اما نه برای همه.
اگر خدمات یادشده برای سرمایه گذاران جذاب است، ارائه خدمات اطمینان بخشی جدای از حسابرسی صورتهای مالی، پاسخ مناسبی برای آن است تجربه دیگر کشورها نشان داده است که ارائه خدمات اطمینان بخشی درباره کنترلهای داخلی مستلزم آن است که شرکتها چارچوب گزارشگری و همچنین استانداردهای حسابرسی و اطمینان بخشی مناسب داشته باشند؛ و در نتیجه، پاسخگویی به این موضوع، برای حسابرسان و واحدهای اقتصادی، حساس و پراهمیت و مستلزم درنظر گرفتن اصول است.
استانداردهای حسابرسی ایران اساساً منطبق بر استانداردهای بین المللی حسابرسی است طبق رویکرد استانداردهای بین المللی، هدف از حسابرسی اظهار نظر نسبت به اثربخشی کنترلهای داخلی واحد تجاری نیست در چارچوب استانداردهای بین المللی، استاندارد بین المللی خدمات اطمینان بخشی (ISAE 3000) ، با عنوان استانداردهای خدمات اطمینان بخشی به جز حسابرسی و بررسی اجمالی اطلاعات مالی تاریخی اصول اولیه و رویه های لازم برای انجام این نوع خدمات، از جمله خدمات اطمینان بخشی درباره کنترلهای داخلی را ارائه میکند هنوز استاندارد بین المللی خاص و جداگانه ویژه خدمات اطمینان بخشی درباره کنترلهای داخلی تدوین و منتشر نشده است استاندارد نیز هنوز در ایران تدوین و منتشر نشده است.
تقریباً تمام کشورهای جهان، و از جمله ایران، به استانداردهای بین المللی تکیه کرده اند و آن را به عنوان یک رویکرد اصولی پذیرفته اند از اینرو، به کارگیری رویکرد استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی برای ارائه خدمات اطمینان بخشی در مورد کنترلهای داخلی، گامی اصولی و مطابق با سیاستهای مرجع تدوین استانداردها در ایران است.
طبق بند مقدمه استانداردهای حسابرسی، سایر خدمات اطمینان بخشی و خدمات مرتبط، در ایران حسابرس نباید اظهارنظر کند که این استانداردها را رعایت کرده است مگر اینکه در انجام کار، تمام استانداردهای مرتبط با آن را به طور کامل رعایت کرده باشد.
به کارگیری دقیق استانداردهای حسابداری و حسابرسی ایران در خدماتی که حسابداران و حسابرسان حرفه ای عرضه میکنند، پشتوانه اعتبار حرفه حسابداری ایران است.